GRAMÀTIKA
Ortografia i pronunsiashon · Frase · Sustantivo · Determinante · Pronomber · Athetivo · Atverbio · Verbo · Preposishon · Konjunshon · Pregunta · Kláusula · Numero · Formashon di palabra · Abreviashon · Puntuashon

Preposishon

Un preposishon ta un palabra spesial ku ta introdusí un grupo nominal, formando un frase prepositivo. Un frase prepositivo normalmente ta kambia un sustantivo, pronomber, athetivo, atverbio òf por kambia un frase kompletu. E preposishon ta indiká kon e sintágma nominal ta referí na e struktura kontené, mustrando e funshon ku e tin den e modifikashon.

Elefen tin 22 preposishon.

a

A ta nifiká”en”. E ta presentá un lugá òf un tempu komo un punto simpel, òf komo un espasio òf periodo general, ignorando su struktura interno:

Pa extenshon metafóriko, a ta introdusí e punto di referensia den un relashon:

Ademas, a por ekspresá moveshon pa un punto. Esaki ta inkluí movementu metafóriko manera transferensia na destinadó i kambio na estado nobo:

De echo, kualke preposishon ku ta indiká un lokashon tambe por indiká moveshon pa e lokashon ei. Por ehèmpel, den me pone mea libros en mea saco (“Mi ta pone mi bukinan den mi saku”), den obviamente ta enserá moveshon “dentro”. Ora mester di klaridat adishonal, por pone a promé ku e preposishon pa klarifiká e sensashon di moveshon pa:

Un uso spesial di a ta promé ku un otro preposishon, pa krea un adverbio. Si e preposishon ta indiká un lugá, e kombinashon ta sugeri moveshon den e direkshon indiká. A ante i a pos ta wòrdu usa tambe pa indiká tempu promé òf despues:

Otro uso spesial di a ta agregá un komplemento na e obheto den un frase. (Den algun kaso, por usa otro preposishon tambe pa e propósito aki.)

E komplemento por ta un infinitivo. Por usa ” per “en bes di “a”, pero e nifikashon ta ku e suheto di e verbo prinsipal tin intenshon di realisá e akshon di e verbo infinitivo. A ta indiká ku e suheto ta pretendé ku e obheto ta hasié:

ante

Ante ta nifiká “antes” òf “delante di”. Su kontrario ta pos.

Den espasho, ante ta indika un lokashon na e banda mas importante di un obheto espesifika. Kua banda ta mas importante ta dependé di e obheto i su konteksto. Hopi kos tin un kara frontale obvio ku nan ta enfrentá mundu; den otro kasonan, ante simplemente ta nifiká na e banda mas serka di:

Den tempu, ante ta indiká un punto ku ta promé ku un tempu spesifiká:

Ante tambe por indiká moveshon na un punto kontra algu (= a ante):

Ante cuando, òf ante ce, ta nifiká antes komo konjunshon (antes di e momentu ku):

asta

Asta ta nifiká “te” un obheto òf lokashon spesífiko:

Esaki ta hiba na e sentido temporal di asta, ku ta “hasta”:

ca

Ca ta nifiká”ku”. E ta indiká e punto di referensia pa un komparashon di inegalidat:

como

Como e ta nifiká “manera”. E ta indiká e punto di referensia pa un komparashon di igualdat:

con

Con ta nifiká “ku”. Su kontrario ta sin.

Introdusí un persona, kos òf estado kompañante:

Con tambe por nifiká” mediante”, presentando algu ku ta wòrdu usa komo un herramienta:

Ora un akshon ta tuma lugá pa medio di algu mas abstrakto òf ménos manera un herment, par a preferí.

An con ta nifiká a pesar di:

contra

Contra ta nifiká “kontra”. E ta introdusi algo ku ta mira of ta move den e direkshion kontrario, sea real of metaforikamente:

de

De ta nifiká “di”. E ta presentá algu manera un orígen:

Por ehèmpel, de ta presentá e persona òf kos ku algu ta pertenesé na dje:

Mas abstrakto, de hopi biaha ta indiká un relashon general entre dos kos, òf entre un kalidat òf akshon i un kos:

Loke lo ta un sustantivo kompuesto den algun idioma ta ser ekspresá komunamente komo dos sustantivo uní pa de den LFN:

De ta aparesé komo e di dos elemento den un seri di ekspreshon fiho ku ta funshoná komo preposishon kompleho:

De por wòrdu poné promé ku un otro preposishon pa indiká moveshon alehá di:

Manera a, de por kambia un preposishon den un adverbio. E adverbio ta nifiká ‘desdi e lokashon sugeri pa e konteksto’:

De cuando, òf de ce, ta nifiká “desdi” komo konjunshon (“desdi e momentu ku”):

en

En ta nifiká “na” òf “den”. Su kontrario ta estra.

E ta indiká un lokashon den espasio òf tempu ku ta total òf parsialmente kontené den algu otro:

Metaforikamente, e lokashon por ta un estado, un aktividat òf un manera:

En tambe por nifiká “dentro di” (=a en):

En cuando, òf en ce, e ta nifiká “ora”, “mientras”, “na un momento durante e tempu ku”:

entre

Entre ta nifiká “entre”. E ta indiká ku un lugá òf tempu ta ser rondoná pa dos òf mas otro:

estra

Estra ta nifiká “fuera”. Su kontrario ta en.

E ta indiká un lokashon ku no ta kontené den nada otro:

Estra can also indicate movement towards such a location (= a estra):

Metaforikamente, estra por nifiká “excepto pa”:

longo

Longo ta nifiká “largo”. E ta indiká e ruta ku algu ta sigui ora e ta move:

Por ehèmpel, e por nifiká tambe “según” loke un hende a bisa òf skibi:

par

Par ta nifiká “pa”. E ta indiká e agente di un verbo pasivo, òf e autor di un kreashon:

Por ehèmpel, e ta indiká tambe un akshon òf método pa hasi algu:

Ora un verbo transitivo ta bira un sustantivo i e suheto i e obheto di e verbo ta di naturalesa similar (por ehèmpel, tur dos ta hende), par ta ser usa pa indiká e suheto i di òf a pa indiká e obheto:

per

Per ta nifiká “pa”. Introducí un meta òf destinadó:

Por ehèmpel, e ta indiká tambe un artíkulo interkambiá ku otro:

E por indiká un periodo di tempu previsto:

Komo kaso spesial, per ta introdusí algu ku ta ser faborá òf representá:

pos

Pos ta nifiká “despues” òf “tras”. Su kontrario ta ante.

Den espacio, e ta indica un localizacion na e banda menos importante di un obheto especifica:

Den tempu, pos ta indiká un punto ku ta sigui un tempu spesifiká:

Pos tambe por indiká moveshon na un punto tras di algu( = un pos):

Pos cuando, òf pos ce, ta nifiká “despues” komo konjunshon (“despues di e momentu ku”):

sin

Sin ta nifiká “sin”. E ta indiká algu ku ta ausente:

sirca

Sirca ta nifiká “rond”. E ta indiká un posishon ku ta rondoná òf ta enserá algu mas:

Tambe e por indiká moveshon riba un kaminda sirkunsidente:

Ku ekspreshon di tempu i kantidat, sirka ta indiká ku e balor ta aproksimá; e balor real ta den algun lugá di e rang di sirkunsidio:

su

Su ta nifiká “bajo”. E ta indiká un lokashon ku ta mas abou ku otro, sea físikamente òf metaforikamente:

Por ehèmpel, su por indiká tambe kualke lugá ku ta físikamente kubri pa algu, sea ku e ta realmente mas abou òf nò:

Su tambe por indiká moveshon na un lokashon bou di algu (=a su):

supra

Supra ta nifiká “riba”. E ta indiká un lokashon ku ta mas haltu ku otro, sea físikamente òf metaforikamente:

Supra ta enserá un diferensia entre e dosememnan. Si no tin espacio, ta usa sur na su luga.

Por ehèmpel, supra por indiká tambe kualke kos ku ta kubri otro kos físikamente, sea ku e ta realmente mas haltu òf nò:

Supra tambe por indiká moveshon na un lugá anterior (=a supra):

sur

Sur ta nifiká “on”. E ta indiká un lokashon riba e superfisio di algu, sea sostené riba dje pa gravedat òf fihá na dje di un otro manera:

Sur tambe por nifiká “sou” (=a sur):

Metaforikamente, sur ta nifiká conserniente òf sobre e tema de:

tra

Tra ta nifiká “a través”. E ta indiká un lokashon den kua e moveshon ta tuma lugá, pasando di un ekstremo pa otro:

Tra cuando, òf tra ce, ta nifiká mientras, mientras, durante henter e tempu ku:

ultra

Ultra ta nifiká “al otro banda”. E ta indiká un lugá riba e otro banda di algu:

Tambe por indiká moveshon pa e lokashon ei (=a ultra):

Esta paje es presentada con la lisensa CC Attribution-Share Alike 4.0 International.
Lo ia es automatada jenerada de la paje corespondente en la Vici de Elefen a 6 setembre 2024 (06:33 UTC).