Introductie in het Nederlands

Nederlands	Elefen
Lingua Franca Nova (‘Elefen’) is speciaal ontworpen om eenvoudig te zijn en makkelijk te leren voor internationale conversaties. De taal heeft verschillende positieve kwaliteiten:	Lingua Franca Nova (“elefen”) es un lingua desiniada per es vera simple, coerente, e fasil aprendeda, per comunica internasional. Lo ave cualias diversa:
1. Het heeft een beperkt aantal spraakklanken. Het lijkt enigszins op Italiaans of Spaans.	1. Lo ave un cuantia limitada de fonemes. Lo sona simil a italian o espaniol.
2. Het is fonetisch gespeld. Geen enkel kind hoeft jaren te studeren om onregelmatigheden te leren.	2. Lo es scriveda como lo sona. No enfante debe perde multe anios en studia esetas.
3. Het heeft een zeer eenvoudige en regelmatige grammatica, vergelijkbaar met de creolen van de wereld.	3. Lo ave un gramatica vera simple e coerente, simil a la creoles de la mundo.
4. Het heeft een beperkte en regelmatige hoeveelheid van productieve toevoegingen.	4. Lo ave un grupo limitada e tota coerente de afisas produinte per crea parolas nova.
5. Het heeft een goed gedefinieerde woord-volgorde, in vergelijking met de meeste talen.	5. Lo ave regulas bon definida per la ordina de parolas, como multe linguas major.
6. Het heeft een woorden-basis met die sterk gebaseerd is op moderne Romaanse talen. Deze talen zijn wijd verspreid en invloedrijk en hebben ook de Engelse taal sterk beinvloed.	6. Lo ave un lista de parolas fundida en la linguas romanica moderna. Esta linguas es comun e influosa, e ia contribui la parte major de parolas engles.
7. Het is ontworpen om op een natuurlijke manier Latijnse en Griekse technische woorden op te nemen, in feite ‘de wereldstandaard’.	7. Lo es desiniada per aseta natural la parolas tecnical de latina e elenica, comun tra la mundo.
8. Het is ontworpen om betrekkelijk natuurlijk opgepikt te worden door mensen die bekend zijn met Romaanse talen en is ook niet moeilijk voor anderen.	8. Lo es desiniada per apare “natural” per los ci comprende la linguas romanica, ma lo no es min fasil per otras.
Wij hoopen dat u Elefen interessant vindt.	Nos espera ce tu va gusta elefen!

De basis

Alfabet en uitspraak

Letter	Uitspraak
a	als aa in ‘aap’
b	als b in ‘boef’
c	als k in ‘kan’
d	als d in ‘dom’
e	als ee in ‘een’ of e in ‘en’
f	als f in ‘af’
g	als in het Duits
h	als h in ‘het’
i	als ie in ‘zien’ of j in ‘ja’
j	als in het Frans
l	als l in ‘lang’
m	als m in ‘maan’
n	als n in ‘nu’
o	als o in ‘open’ of ‘of’
p	als p in ‘paard’
r	als in het Spaans
s	als s in ‘seg’
t	als t in ‘toen’
u	als oe in ‘moet’ of w in ‘waar’
v	als v in ‘avond’
x	als sj in ‘meisje’
z	als z in ‘zon’

Woordvolgorde

onderwerp – werkwoord – voorwerp:

• la fem ama la casa   ‘de vrouw houdt van het huis’

partikels – zelfstandig naamwoord – bijvoeglijke naamwoorden:

• la casa grande   ‘het grote huis’

hulp werkwoorden – werkwoord – bijwoord:

• me debe pasea atendente   ‘ik moet voorzichtig wandelen’

voorzetsel – zelfstandig naamwoord:

• el es en la jardin   ‘hij/ze is in de tuin’

Het grammatica

-s (of -es na een medeklinker) vormt het meervoud van een zelfstandig naamwoord:

• omes e femes   ‘mannen en vrouwen’

ia vormt de verleden tijd of een werkwoord:

• tu ia labora   ‘jij werkte’

va vormt de toekomstige tijd van een werkwoord:

• tu va labora   ‘jij gaat werken’

de voorwaardelijke wijs (optioneel):

• si me pote, me ta vola   ‘als ik kon, zou ik vliegen’

Een werkwoord kan een ander volgen, als het hetzelfde onderwerp:

• me vole compra un camisa   ‘ik wil een shirt kopen’

Intransitieve werkwoorden worden oorzakelijke, door simpelweg het toevoegen van een object:

• me move   ‘ik beweeg’   →   me move la table   ‘ik verplaats de tafel’

Voeg -nte toe aan een werkwoord om het een actief deelwoord te maken, dat optreed als een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord:

• donante   ‘geven; gever’

Voeg -da toe aan een werkwoord om het een passief deelwoord te maken, dat ook optreed als een bijvoeglijk naamwoord, of een zelfstandig naamwoord:

• donada   ‘gegeven; cadeau’

Een werkwoord kan gebruikt worden als een zelfstandig naamwoord, net zoals het is:

• nos dansa   ‘wij dansen’   →   la dansa   ‘de dans’

Een bijvoeglijk naamwoord kan gebruikt worden als een zelfstandig naamwoord op de zelfde manier:

• un om saja   ‘een wijze man’   →   la sajas   ‘de wijzen’

Bijwoorden zijn identiek tot bijvoeglijke naamwoorden:

• un om felis   ‘een genoeglijke man’   →   el dansa felis   ‘hij/zij dansen met genoegen’

Om een vraag te maken, te beginnen met een vraag woord of esce, en eindigen met een ?:

• esce tu pote dansa?   ‘kunt u dansen?’
• cuando tu prefere come?   ‘wanneer ga je liever uit eten?’

enkele nuttige voorvoegsels

des-   =   ongedaan maken

• infeta   ‘infecteren’   →   desinfeta   ‘desinfecteren’

re-   =   iets opnieuw doen

• comensa   ‘beginnen’   →   recomensa   ‘opnieuw beginnen’

non-   =   het tegendeel van

• felis   ‘gelukkig’   →   nonfelis   ‘ongelukkig’

enkele nuttige achtervoegsels

-or   =   zelfstandige naamwoorden van werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, of zelfstandige naamwoorden: een persoon die, als onderdeel van zijn werk, doet iets of werkt met iets

• dirije   ‘richten, besturen’   →   dirijor   ‘directeur’
• carne   ‘vlees’   →   carnor   ‘slager’

-ador   =   zelfstandige naamwoorden van werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, of zelfstandige naamwoorden: een apparaat of machine die iets doet of werkt met iets

• lava   ‘wassen’   →   lavador   ‘wasmachine’
• umida   ‘vochtig’   →   umidador   ‘luchtbevochtiger’

-eria   =   zelfstandige naamwoorden van werkwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, of zelfstandige naamwoorden: een werkplek, een winkel, een kantoor

• carne   ‘vlees’   →   carneria   ‘slagerij’

-able   =   in staat om het voorwerp te zijn van een actie

• ama   ‘liefde’   →   amable   ‘lief, beminnelijk’

-eta   =   diminutief: kleine versie, jong van een dier, ondergoed

• jaca   ‘jas’   →   jaceta   ‘vest’

-on   =   augmentatief: zeer grote versie, bovenkleding

• avia   ‘vogel’   →   avion   ‘vliegtuig’

-ia   =   maakt een abstract zelfstandig naamwoord van een bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord

• madre   ‘moeder’   →   madria   ‘moederschap’
• vana   ‘ijdel’   →   vania   ‘ijdelheid, verwaandheid’

-i   =   iets te worden; te veroorzaken om iets te worden

• roja   ‘rood’   →   roji   ‘rood worden; rood maken’

-i   =   een apparaat of machine te gebruiken

• telefon   ‘telefoon’   →   telefoni   ‘telefoneren’

-i   =   om een fractie te vormen

• des   ‘tien’   →   un desi   ‘een tiende’

Sommige zeer fundamentele woorden

Traduida par George Boeree.